ptsl

Konferencja Międzynarodowa "Polscy uczeni czasów Wielkiej Emigracji w Ameryce Łacińskiej"

Celem dwóch wystaw i towarzyszących im konferencji plenarnych zrealizowanych w ramach projektu dofinansowanego przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego w ramach dotacji na Działalność Upowszechniającą naukę, była prezentacja dorobku wielkich polskich uczonych czasów dziewiętnastowiecznej emigracji do Ameryki Łacińskiej, których niepublikowane archiwalia, badane od kilku lat przez członków PTSL znajdują się obecnie w placówkach oświatowych i archiwach uniwersyteckich w Limie, Peru oraz częściowo również w Polsce, m.in. w Muzeum Instytutu Zoologii Polskiej Akademii Nauk. Wśród zlokalizowanych przez członków PTSL w latach 2012-2013, nieznanych do tej pory polskiej nauce i kulturze archiwaliów znalazła się bogata dokumentacja naukowa i korespondencja czołowych naukowców ówczesnych czasów, takich jak Ernest Malinowski (polski inżynier drogowy i kolejowy, bohater obrony Callao w 1866, budowniczy kolei w Peru i Ekwadorze, projektant i budowniczy Centralnej Kolei Transandyjskiej), Edward Jan Habich (organizator szkoły inżynieryjno-górniczej w Limie), czy wybitni polscy przyrodnicy, tacy jak Konstanty Jelski, Władysław Taczanowski i Jan Sztolcman. Warto zaznaczyć, że wkład wielkich dziewiętnastowiecznych polskich uczonych w rozwój studiowanych przez siebie specjalizacji oraz rozwój gospodarki i infrastruktury krajów, w których przebywali na emigracji (w tym wypadku Peru) jest bezsporny. Wielu z nich, jak chociażby Ernest Malinowski czy Edward Jan Habich stało się międzynarodowymi symbolami polskiej myśli technicznej. Choć na świecie ich osiągnięcia są ogólnie znane (najwyższa na świecie linia kolejowa zbudowana w XIX wieku przez Ernesta Malinowskiego w Andach peruwiańskich), konkretna wiedza na temat pozostawionej przez nich spuścizny jest niewielka. Przyczyną takiej sytuacji jest fakt, iż przebywając na emigracji w Ameryce Łacińskiej uczeni ci publikowali i zbierali swoje materiały przede wszystkim właśnie w krajach, w których rezydowali. Utrudniony dostęp, a często niewiedza o istnieniu bogatych zbiorów ich archiwaliów nie pozwalały do tej pory w pełni docenić wybitnego wkładu wspomnianych uczonych. Dzięki nawiązaniu, w 2012 roku, współpracy pomiędzy Uniwersytetem Warszawskim i Polskim Towarzystwem Studiów Latynoamerykanistycznych a włosko-peruwiańskim muzeum Museo Raimondi w Limie, zajmującym się opracowywaniem i promocją spuścizny najwybitniejszego dziewiętnastowiecznego włoskiego przyrodnika badającego obszar dzisiejszego Peru, polscy uczeni koordynowani przez dra. Miłosza Giersza z UW oraz Dyrektora Muzeum Raimondi, Luisa Felipe Villacorta Ostolaza natrafili na nieopracowane i nieznane szerszemu gronu badaczy listy i archiwa naukowe polskich przyrodników i inżynierów znajdujące się w zbiorach Antonia Raimondiego w Museo Raimondi Lima oraz archiwum Universidad Nacional de Ingenería, Lima, Peru.

 

konf1.jpg

 

Jeden z odnalezionych, nieznanych do tej pory listów Jana Sztolcmana do Antonia Raimondiego z archiwum Museo Raimondi, Lima.

Jeden z odnalezionych, nieznanych do tej pory listów Ernesta Malinowskiego do Antonia Raimondiego z archiwum Museo Raimondi, Lima.

konf2.jpg

Etap I. Polska.

Pierwszym etapem były konferencja i wystawa zrealizowane w grudniu 2013 r. w Polsce, w nowo odrestaurowanej i oddanej do użytku Sali Kolumnowej Wydziału Historycznego UW - jednym z najpiękniejszych, klasycystycznych wnętrz Warszawy. Wystawa i konferencja zostały objęte patronatem Jej Ekscelencji Ambasador Peru Marthy Chavarri Dupuy oraz Prorektora UW Prof. Alojzego Nowaka. Program spotkania objął konferencję z udziałem m.in. Dyrektora Museo Raimondi w Limie, Luisa Felipe Villacorta Ostolaza, Dyrektora Muzeum UW, prof. Jerzego Miziołka, dr. Krzysztofa Smolany, znawcy problematyki polonijnej w Ameryce Łacińskiej, czy prof. Massimo Mazzini, eksperta w dziedzinie badań przyrodniczych czasów Wielkiej Emigracji. Konferencji towarzyszyła ekspozycja eksponatów pochodzących ze zbiorów peruwiańskiego Museo Raimondi w Limie oraz Muzeum Uniwersytetu Warszawskiego.

 

48C98546-F07E-485E-8A79-35ED016FB36A.jpg

 

Konferencję i wernisaż wystawy "Polscy uczeni czasów Wielkiej Emigracji w Ameryce Łacińskiej" w

Sali Kolumnowej WHUW; od lewej Dyrektor Muzeum Uniwersytetu Warszawskiego, prof. Jerzy Miziołek, Prezes PTSL, prof. Magdalena Śniadecka Kotarska, prof. Massimo Mazzini, Dyrektor Muzeum Antonio Raimondi w Peru, dr Luis Felipe Villacorta Ostolaza, prof. Mariusz Ziółkowski i dr Miłosz Giersz.

 

Konferencja i wernisaż wystawy "Polscy uczeni czasów Wielkiej Emigracji w Ameryce Łacińskiej"

w Sali Kolumnowej WHUW.

08D910B5-1095-409D-821A-86BC4A6FD6D3.jpg

 

Dzięki uprzejmości dyrekcji Muzeum Instytutu Zoologii Polskiej Akademii Nauk oraz kwerendzie w innych placówkach w Warszawie, Krakowie i Wrocławiu (m.in. w oraz prywatnych archiwach rodziny Jelskich) ekipie pod kierownictwem Dyrektora Museo Raimondi w Limie, Luisa Felipe Villacorta Ostolaza oraz Wiceprezesa PTSL, dr. Miłosza Giersza, udało się zebrać wyjątkowo bogatą dokumentację, której część została po raz pierwszy pokazana szerokiej publiczności na wystawie w Peru.

 

Etap II. Peru.

Drugim etapem, było zorganizowanie podobnego wydarzenia naukowo-kulturalnego w Galeria Sztuki Szkoły Włoskiej im. Antoniego Raimondi przy Museo Raimondi w stolicy Peru, Limie, gdzie znajduje się m.in. obszerna korespondencja polskich przyrodników XIX wieku (m.in. Konstanty Jelski, Władysław Taczanowski i Jan Sztolcman). Wystawa i konferencja zostały objęte patronatem Jej Ekscelencji Ambasador RP w Peru Izabeli Matusz oraz Ambasady Włoch w Peru. Program spotkania objął konferencję z udziałem m.in. Dyrektora Museo Raimondi w Limie, Luisa Felipe Villacorta Ostolaza, Prezesa Stowarzyszenia Antionio Raimondi, p. Sandro Ruju oraz Wiceprezesa PTSL, dr. Miłosza Giersza. Podczas inauguracji wystawy dr Miłosz Giersz, oraz p. Sandro Ruju, Prezes Stowarzyszenia Antionio Raimondi podpisali umowę dwustronną określającą ramy dalszej współpracy zmierzającej do opracowania i promocji spuścizny po polskich uczonych współpracujących z Antonio Raimondi, tak w Polsce, jak i w Peru.

Konferencji towarzyszyła inauguracji wystawy, którą limeńczycy mogli oglądać aż do 5 marca 2014.

 

CE306269-2DAD-42DA-BBAA-130450C5F713.jpg

 

Dr Miłosz Giersz, Wiceprezes PTSL oraz p. Sandro Ruju, Prezes Stowarzyszenia Antionio Raimondi podczas uroczystego podpisania umowy dwustronnej.

 

Amb. Izabela Matusz oraz Ivo Polacco, radca Ambasady Włoch w Limie, podczas uroczystego przecięcia wstęgi inaugurującego wystawę w Peru.

FF333E45-F2A0-451D-93D4-F20255B0D4B4.jpg

 

Opisane powyżej i zrealizowane w 2013 i na początku 2014 r. zadania mały charakter wyjątkowy. W ten sposób bowiem PTSL zaznaczyło po raz kolejny, dzięki ścisłej współpracy z Ministerstwem Spraw Zagranicznych RP i Ambasadą RP w Limie, a w szczególności JE Ambasador RP w Peru, Pani Izabelą Matusz, swój udział w inicjatywach zmierzających do upamiętnienia przypadającego na 2013 rok 90-lecia nawiązania stosunków dyplomatycznych między Rzeczpospolitą Polską a Republiką Peru.

Obie konferencje i wystawy prezentujące spuściznę polskich badaczy czasu Wielkiej Emigracji prowadzących badania i wdrożenia w republikańskim Peru oraz wystawa posterów poświęconych relacjom polskich przyrodników i podróżników z Antonio Raimondi przybliżyły sylwetki polskich przyrodników m.in. Konstantego Jelskiego, Jana Sztolcmana, Władysława Taczanowskiego, którzy zajmowali się badaniem, kolekcjonowaniem i opracowywaniem fauny Peru a zarazem utrzymywali bliskie kontakty z elitą naukową ówczesnego świata.

 

1283322C-8874-4E02-8BA3-D9B8A7A0DAF4.png